واژه‌نامه فنی مهندسی (برق، الکترونیک، آی‌تی و...)

⚡ در این برداشت آزاد به واژه‌های فنی در زمینه‌های مرتبط با ترجیح آوایی آن و مختصری توضیح در مورد کاربرد آن پرداخته می‌شود.. 

📌 کپی‌برداری کلی جهت بازنشر تنها با ذکر منبع به همراه لینک مطلب (میکروشیپ) مجاز است.

واژه‌های پرکاربرد و تعاریف برق و الکترونیک

💡 اصطلاحات پایه و مقدماتی برق و الکترونیک

• Volt (V) → وُلت (واحد اختلاف پتانسیل الکتریکی، مثل فشار آب در لوله)

• Ampere (A) → آمپِر (واحد جریان الکتریکی، یعنی مقدار بار عبوری در زمان)

• Ohm (Ω) → اُهم (واحد مقاومت الکتریکی، مانع عبور جریان)

• Watt (W) → وات (واحد توان؛ حاصل‌ضرب ولت × آمپر)

• Current → جَریان (حرکت بارهای الکتریکی در مدار) که واحدش آمپِر (A) است.

• Voltage → وُلتِیج / اِختِلاف پُتانسیِل (فشار الکتریکی بین دو نقطه) که واحدش وُلت (V) است.

• Power → توان (نرخ مصرف یا تولید انرژی الکتریکی) که واحدش وات (W) است.

• Resistance → مُقاوِمَت (میزان مانع عبور جریان) که واحدش اُهم (Ω) است.

• Capacitance → کاپَسیتَنس / خازِنِش (توانایی ذخیره‌ی بار الکتریکی) که واحدش فاراد (F) است.

• Inductance → اینداکتَنس / القایِیَت (خاصیت ذخیره انرژی در میدان مغناطیسی سیم‌پیچ) که واحدش هانری (H) است.

• AC (Alternating Current) → اِی‌سی / جَریانِ بَرقِ شَهر (جریان متناوب، مثل برق شهری که جهتش دائم عوض می‌شود)

• DC (Direct Current) → دی‌سی / جَریانِ مُستَقیم (جریانی که در یک جهت ثابت حرکت می‌کند، مثل باتری)

• Duty Cycle → دیوتی سایکِل / دُورِه‌ی کاری (نسبت زمان روشن به کل زمان در PWM)

• Analog → آنالوگ / پِیوَسته (سیگنال یا مقدار تغییرپذیر با زمان)

• Digital → دیجیتال / گُسَسته (سیگنال صفر و یک)

💡 مفاهیم و اصطلاحات پرکاربرد الکترونیک

• Ground (GND) → گِراند / مَرجِعِ مُشترک (معمولاً ۰ ولت مدار)

• Signal → سیگنال / نِشانه (جریان یا ولتاژ حامل اطلاعات)

• Noise → نُویز / پارازیت (اختلال ناخواسته در سیگنال یا مدار)

• Frequency (Hz) → فریکوئنسی / فرکانس / بَسامَد (تعداد سیکل یا تکرار در ثانیه؛ برای توصیف موج AC یا سیگنال یا موج متناوب)

• Oscillator → اُسیلاتور / نوسان‌ساز

• Rectifier → رِکتِیفایِر / یِک‌سوساز (دیود یا مدار برای تبدیل AC به DC)

• Relay → رِله (کلید الکترومکانیکی یا سوئیچ کردن)

• Fuse → فیوز / بَرق‌گُذَر (وسیله‌ی حفاظتی که عموما در برابر عبور جریان زیاد (یا هر عامل دیگر در انواع مختلف) به صورت دائم یا در انواعی موقت قطع می‌شود)

• PCB (Printed Circuit Board) → پی.سی.بی / بُردِ چاپی (نه «بورد»؛ از نظر علمی و فرهنگستان زبان هم تلفظ درست «بُرد» است)

• Clock Signal → کلاک سیگنال / کلاک پالس (Pulse) / پالس ساعَت (پایه‌ی هماهنگی بین قطعات دیجیتال)

• PWM (Pulse Width Modulation) → پی.دابلیو.اِم / تَعیین عَرض پالس (برای کنترل سرعت موتور، نور LED، و کاهش مصرف انرژی)

• ADC (Analog to Digital Converter) → ای.دی.سی / مبدل آنالوگ به دیجیتال (تبدیل ولتاژ متغیر به داده‌ی باینری برای میکرو)

• DAC (Digital to Analog Converter) → دی.اِی.سی / مبدل دیجیتال به آنالوگ (برعکس ADC، تولید ولتاژ یا موج پیوسته از داده)

• UART (Universal Asynchronous Receiver/Transmitter) → یو.آرت / پروتُکُل سِریال (ارتباط ساده‌ی سریال بین میکرو و دستگاه‌ها)

• I²C (Inter-Integrated Circuit) → آی-تو-سی یا آی-اسکوئِرد-سی / باس دوتایی (ارتباط چند چیپ با دو خط: دیتا و کلاک)

• SPI (Serial Peripheral Interface) → اِس.پی.آی / اینترفِیس پِریفِرال سِریال (ارتباط سریع‌تر از I²C با ۴ خط)

• PLL (Phase Locked Loop) → پی.اِل.اِل / حَلقه‌ی قُفل فاز (مداری برای هم‌فاز کردن و تولید فرکانس پایدار)

💡 تاریخچه و تحولات صنعت الکترونیک

• Vacuum Tube → وکیوم تیوب / لامپ خلأ، اجداد ترانزیستورها که برای تقویت و سوئیچینگ استفاده می‌شدند

• Transistor (1947) → ترانزیستور / اختراع انقلابی که باعث کوچک‌سازی و مدرن شدن الکترونیک شد (میکروشیپ)

• Integrated Circuit (IC) → آی.سی / مدار مجتمع، ترکیب هزاران ترانزیستور روی یک تراشه کوچک

• Microprocessor (1971) → مایکروپروسسور / واحد پردازش مرکزی روی یک چیپ (مثل Intel 4004 اولین نمونه)

• Moore’s Law → قانون مور / پیش‌بینی دو برابر شدن تعداد ترانزیستورها روی تراشه هر ۱۸ تا ۲۴ ماه

• VLSI (Very Large Scale Integration) → وی.اِل.اِس.آی / مجتمع‌سازی بسیار بزرگ با میلیون‌ها ترانزیستور روی یک چیپ

• ASIC (Application-Specific Integrated Circuit) → اَسیک / تراشه اختصاصی برای یک کاربرد خاص

• FPGA (Field-Programmable Gate Array) → اِف.پی.جی.اِی / تراشه قابل‌برنامه‌ریزی سخت‌افزاری

• SoC (System on Chip) → اِس.او.سی / یک سیستم کامل (CPU، حافظه، رابط‌ها) روی یک تراشه واحد

• Nanoelectronics → نانو الکترانیکس / عصر جدیدی از الکترونیک با ابعاد نانومتری و سرعت بالا

💡 ابزار کارگاهی و لحیم‌کاری حرفه‌ای

• Soldering Iron → سالدِرینگ آیرُن / هویه دستی برای لحیم‌کاری پایه‌ای

• Soldering Station → سالدِرینگ اِستِیشِن / ایستگاه هویه حرفه‌ای با کنترل دما

• Hot Air Rework Station → هات‌اِیر ری‌وُرک / ایستگاه هوای گرم برای نصب و جداسازی قطعات SMD

• Desoldering Pump → دی‌سالدِرینگ پمپ / ابزار مکش قلع برای جدا کردن قطعات

• Solder Wick (Desoldering Braid) → سالدِر ویک / سیم قلع‌گیر برای پاک‌کردن قلع اضافی

• Flux → فلوکس / ماده‌ای برای بهبود اتصال لحیم و جلوگیری از اکسیداسیون

• PCB Holder (Third Hand) → پی.سی.بی هُلدِر / پایه نگهدارنده برد در هنگام کار

• Magnifier Lamp → مگنیفایِر لَمپ / ذره‌بین با نور برای دید بهتر در لحیم‌کاری دقیق

• ESD Mat → ای.اِس.دی مَت / زیرانداز ضد الکتریسیته ساکن برای حفاظت قطعات حساس

• Reflow Oven → ری‌فلو آوِن / کوره مخصوص برای لحیم‌کاری خودکار SMD روی PCB

💡 الکترونیک دیجیتال پیشرفته

• Finite State Machine (FSM) → فاینِت استِیت ماشین / ماشین حالت متناهی برای طراحی مدارهای ترتیبی

• Clock Signal → کلاک سیگنَل / سیگنال مرجع زمان‌بندی در مدارهای دیجیتال

• Latch → لَچ / مداری برای نگهداری موقت داده

• Flip-Flop → فلیپ-فلاپ / مدار حافظه پایه‌ای برای ذخیره یک بیت

• Register → رِجیستِر / مجموعه‌ای از فلیپ‌فلاپ‌ها برای ذخیره داده چندبیتی

• Counter → کَاونتِر / کانتر / شمارنده دیجیتال برای شمارش پالس‌ها

• Multiplexer (MUX) → مالتی‌پلِکسِر / انتخاب یکی از چند ورودی و ارسال به خروجی

• Demultiplexer (DEMUX) → دی‌مالتی‌پلِکسِر / توزیع یک ورودی به چند خروجی

• ALU (Arithmetic Logic Unit) → ای.اِل.یو / واحد محاسباتی-منطقی در پردازنده‌ها

• Pipeline → پایپ‌لاین / تکنیک اجرای همزمان چند دستور در پردازنده برای افزایش سرعت

💡 چند قطعه الکترونیکی و مفهوم دیگر

• Resistor → مُقاوِمَت

• Capacitor → خازِن

• Inductor / Coil → سِلف / سیم‌پیچ

• Diode → دیود یا دایُد (وسیله‌ای که جریان را در یک جهت عبور می‌دهد)

• Zener Diode → دیود زِنِر (البته تلفظ درست به انگلیسی زینِر (Ziner) است. برای تثبیت ولتاژ استفاده می‌شود)

• LED (Light Emitting Diode) → اِل.ای.دی / دیودی که به واسطه عبور جریان نُورافشانی می‌کند. تلفظ بد : لید یا لِد!!

• Transistor → تِرانزیستور (سوئیچ یا تقویت‌کننده الکترونیکی)

• IC (Integrated Circuit) → آی.سی / مدارِ مجتمع

• Microcontroller (MCU) → میکروکُنترُلِر / ریزکُنترُل‌گَر (چیپ کوچک و مجتمع با CPU (واحد پردازش) و انواع حافظه و پورت‌ها و مدارات تایمر، مبدل و... کارگشای کوچولوی برنامه‌پذیر)

• Watchdog Timer → واچ‌داگ تایمِر / تایمِرِ نِگهبان (مداری که هنگ میکرو را تشخیص می‌دهد و آن را ریست می‌کند)

• پراب / پروب (Probe) → تلفظ درست (انگلیسی) : پِروب! (Prob) (او کشیده مثل کلمه ی "روب" در (فارسی) ، تلفظ برخی افراد فنی در ایران : پَراب!! (Parab) ، (مثل پراب مولتی‌متر یا پراب اسیلوسکوپ)

• Sensor → سِنسور (وسیله‌ی حسگر؛ دما، نور، فشار...)

• Actuator → اَکتوِیتور / عملگر (موتور، رله، بیزر؛ یعنی چیزی که فرمان را به عمل تبدیل می‌کند)

• Buzzer → بازِر / بیزِر (قطعه‌ای برای تولید صدا)

• Crystal Oscillator → کریستال آُسیلِیتُر / کریستال (ایجاد فرکانس دقیق برای میکرو)

• Regulator → رِگولاتور / تثبیت‌کننده (برای ثابت نگه داشتن ولتاژ خروجی)

• SMPS (Switched Mode Power Supply) → اِس.اِم.پی.اِس / منبع تغذیه‌ی سوئیچینگ (بازده بالاتر، کوچکتر از ترانس معمولی)

• Watchdog → واچ‌داگ (مدار یا تایمر نگهبان، ریست‌کننده‌ی میکرو در صورت هنگ)

• Firmware → فِرم‌وِر / نَرم‌افزارِ اَفزوده (کدی که داخل میکرو یا IC ذخیره می‌شود)

• Sensor → سِنسور / حِسگَر

• Actuator → اَکتوئِیتُر / عمل‌گر (وسیله‌ای که انرژی الکتریکی را به حرکت/عمل مکانیکی تبدیل می‌کند)

💡 مفاهیم وابسته و ارتباطی

• ولت (Volt) ←→ ولتاژ (Voltage): واحد و کمیت مربوط به اختلاف پتانسیل.

• آمپر (Ampere) ←→ جریان (Current): واحد و کمیت مربوط به میزان شارش بار.

• وات (Watt) ←→ توان (Power): حاصل‌ضرب ولتاژ و جریان.

• اهم (Ohm) ←→ مقاومت (Resistance): واحد و کمیت مانع جریان.

• فرکانس (Hz) ←→ دوره (Period): عکس هم هستند؛ یکی تعداد تکرار، یکی زمان هر تکرار.

• PWM ←→ ولتاژ مؤثر: با تغییر Duty Cycle می‌توان مقدار مؤثر ولتاژ یا توان را کنترل کرد.

• ADC ←→ سنسور آنالوگ: هر سنسور دما/نور/صدا داده‌ی آنالوگ می‌دهد که باید دیجیتال شود.

• UART / I²C / SPI ←→ روش‌های مختلف انتقال دیتا بین میکرو و سنسور/اکچویتور.

💡 سیگنال و پردازش

• Modulation → مُدیولِیشِن / مُدولاسیون (سوار کردن داده روی موج حامل، مثلاً AM/FM)

• Demodulation → دیمُدیولِیشِن / دِمدولاسیون (برگرداندن داده از روی موج)

• Filter → فیلتر / پالایِنده (حذف یا عبور بخش خاصی از فرکانس‌ها؛ Low-pass, High-pass…)

• Bandwidth → بَندویث / باند وِید / پهنای باند (محدوده‌ی فرکانسی قابل عبور یا انتقال)

• Sampling Rate → سَمپلینگ رِیت / نرخ نمونه‌برداری (تعداد دفعات تبدیل سیگنال آنالوگ به دیجیتال در ثانیه)

• FFT (Fast Fourier Transform) → اف.اف.تی / تبدیل فوریه سریع (تجزیه‌ی سیگنال به اجزای فرکانسی)

💡 منطق و دیجیتال

• Logic Gate → لاجیک گِیت / گِیتِ منطقی (مثل AND, OR, NOT؛ پایه‌ی دیجیتال)

• Flip-Flop → فلیپ-فلاپ / لَچ (حافظه‌ی تک‌بیتی، ذخیره حالت)

• Register → رِجیستِر / ثَبت‌کننده (چند بیت داده موقت نگه می‌دارد)

• Bus → باس / گذرگاه (مسیر مشترک انتقال داده، آدرس یا کنترل)

• Address Bus → اَدرِس باس / گذرگاه آدرس (محل انتخاب حافظه یا دستگاه)

• Data Bus → دیتا باس / گذرگاه داده (انتقال اطلاعات واقعی) (میکرو.شیپ)

• Control Bus → کنترل باس / گذرگاه کنترل (انتقال سیگنال‌های فرمانی مثل Read/Write)

• ALU (Arithmetic Logic Unit) → اِی.اِل.یو / واحِد حِسابی-مَنطِقی (بخش پردازنده برای محاسبات)

• CPU (Central Processing Unit) → سی.پی.یو / واحِدِ مِرکَزیِ پِردازِش (مغز سیستم)

• FPGA (Field Programmable Gate Array) → اِف.پی.جی.اِی / آرایه دروازه‌های قابل برنامه‌ریزی (چیپ دیجیتال قابل پیکربندی سخت‌افزاری)

💡 منبع تغذیه و انرژی

• Transformer → ترانسفورمِر / تِرانس (تبدیل ولتاژ AC به سطح دیگر)

• Rectifier Bridge → رِکتِیفایِر بریج / پل دیودی (تبدیل AC به DC با ۴ دیود)

• Inverter → اینوِرتِر / مبدل DC به AC (مثلاً برای UPS یا پنل خورشیدی)

• UPS (Uninterruptible Power Supply) → یو.پی.اِس / منبع تغذیه بی‌وقفه (پشتیبان هنگام قطع برق)

• Battery Management System (BMS) → بی.اِم.اِس / سامانه مدیریت باتری (محافظت و توازن سلول‌ها)

• Charge Controller → شارژ کُنتِرولِر / کنتُرلر شارژ (برای پنل خورشیدی و باتری‌ها)

💡 مخابرات و ارتباطات

• RF (Radio Frequency) → آر.اِف / فِرکانس رادیویی (موج‌های بالاتر از صدا، برای ارتباط بی‌سیم)

• Antenna → آنتِنا / آنتن / دِریافتگر-فِرستَنده‌ی موج رادیویی

• Impedance → ایمپیدَنس / اِمپدانس (ترکیب مقاومت و راکتانس در AC)

• VSWR (Voltage Standing Wave Ratio) → وی.اِس.دابلیو.آر / نسبت موج ایستاده (معیار تطبیق آنتن)

• Modem → مودِم / مُبدِل (Modulator-Demodulator برای اینترنت و دیتا)

• Bluetooth → بُلوتوث (ارتباط کوتاه‌برد بی‌سیم)

• Wi-Fi → وای‌فای / وای‌فای (شبکه بی‌سیم محلی)

💡 طراحی و تست

• Schematic Diagram → اِسکِماتیک دایاگرام / نَقشه‌ی مَداری (نقشه‌ی شماتیک قطعات و اتصالات)

• Layout / PCB Layout → لِی‌آوت / طَراحی بُرد (چیدمان واقعی مسیرها روی برد چاپی)

• Prototype → پْرُتوتایپ / نمونه‌سازِی آزمایشی

• Debugging → دیباگینگ / عیب‌یابی نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری

• Multimeter → مالتی‌میتِر / مِلتیمِتر (ابزار اندازه‌گیری ولتاژ، جریان، مقاومت و بیشتر)

• Oscilloscope → اُسیلِسکوپ / اُسیلوسکوپ (نمایش شکل موج سیگنال در زمان)

• Logic Analyzer → لاجیک آنالایزِر / آنالیزِر منطقی (بررسی پالس‌ها و پروتکل‌های دیجیتال)

💡 سخت‌افزار سطح پایین / میکروپروسسور

• Bootloader → بوت‌لودِر / بارگُزارِ آغازین (کدی که قبل از اجرای برنامه اصلی روی میکرو یا CPU اجرا می‌شود و وظیفه بارگذاری نرم‌افزار را دارد)

• Interrupt → اینتِراپت / وَقفه (قطع اجرای عادی برنامه برای رسیدگی فوری به یک رویداد)

• ISR (Interrupt Service Routine) → آی.اِس.آر / روتین وِقفه (کدی که هنگام وقوع وقفه اجرا می‌شود)

• Stack → اِستَک / پُشته (حافظه‌ای موقت برای ذخیره داده‌ها و آدرس‌ها در زمان اجرای برنامه)

• Heap → هیپ (بخش حافظه برای تخصیص پویا)

• Cache → کَش (حافظه‌ی سریع بین CPU و RAM برای سرعت بیشتر)

• DMA (Direct Memory Access) → دی.اِم.اِی / دسترسی مستقیم به حافظه (انتقال داده بدون درگیر کردن CPU)

• RTOS (Real Time Operating System) → آر.تی.او.اِس / سیستم‌عامل بی‌درنگ یا بلادرنگ (برای کنترل دقیق زمان‌بندی در پروژه‌های میکروکنترلری)

• Firmware Update / Flashing → فِرم‌وِر آپدِیت یا فِلَشینگ / به‌روزرسانی نرم‌افزار ذخیره‌شده در چیپ

💡 الکترونیک قدرت و درایوها

• MOSFET (Metal Oxide Semiconductor Field Effect Transistor) → ماسفِت / ماسفِت (ترانزیستور قدرت با مقاومت روشن پایین)

• IGBT (Insulated Gate Bipolar Transistor) → آی.جی.بی.تی / آی‌جی‌بی‌تی (ترانزیستور قدرت پرکاربرد در اینورترها و درایو موتورها)

• SCR (Silicon Controlled Rectifier) → اِس.سی.آر / یکسوساز کنترل‌شده (سوییچ قدرت بر پایه تریستور)

• Triac → تریاک (قطعه‌ای برای کنترل توان AC در هر دو نیم‌سیکل، مثلاً در دیمرها)

• Snubber Circuit → اسنابِر / مدارهای حفاظتی (برای جذب ولتاژهای گذرا در سوئیچینگ)

• Soft Start → سافت‌استارت / راه‌اندازی نرم (کاهش جریان هجومی هنگام روشن کردن موتور یا منبع تغذیه)

• H-Bridge → اچ-بریج / پُل اچ (مدار درایو موتور DC برای کنترل جهت چرخش)

• Inrush Current → اینراش کارِنت / جَریانِ هُجومی (جریان لحظه‌ای اولیه هنگام روشن کردن بار یا مدار)

• SMPS Topologies (Flyback, Forward, Half-Bridge, Full-Bridge) → توپولوژی‌های منبع تغذیه سوئیچینگ (انواع معماری برای تبدیل انرژی با بازده بالا)

💡 ابزار و تجهیزات تست پیشرفته

• LCR Meter → اِل.سی.آر میتِر / اِل‌سی‌آر مِتر (ابزار اندازه‌گیری مقدار دقیق سلف، خازن و مقاومت)

• Function Generator → فانکشن جِنِریتُر / فانکشن ژِنراتور (مولد موج مثل سینوسی، مربعی، مثلثی برای تست مدار)

• Spectrum Analyzer → اسپِکتروم آنالایزِر / آنالیزور طیف (نمایش توان سیگنال‌ها در حوزه فرکانس)

• Network Analyzer → نِت‌وُرک آنالایزِر / آنالیزور شبکه (اندازه‌گیری پارامترهای RF مثل S-Parameters و تطبیق امپدانس)

• Signal Generator / RF Generator → سیگنال ژِنِریتُر / مولد سیگنال (تولید امواج رادیویی برای تست آنتن و مدارات مخابراتی)

• Clamp Meter → کلمپ میتِر / آمپرمتر کِلَمی (اندازه‌گیری جریان بدون قطع سیم)

💡 سیستم‌های تعبیه‌شده و ارتباطات دیجیتال

• USART (Universal Synchronous/Asynchronous Receiver/Transmitter) → یو.سارت / پروتُکُل سریال (شبیه UART اما با قابلیت همگام‌سازی)

• CAN Bus (Controller Area Network) → کَن باس / کَن باس (پروتکل ارتباطی صنعتی و خودرویی مقاوم در برابر نویز)

• Modbus → مَدباس / مادباس (پروتکل صنعتی برای PLC و سیستم‌های مانیتورینگ)

• Ethernet → اِتِرنِت (شبکه کابلی استاندارد، انتقال دیتا تا ۱ گیگابیت و بیشتر)

• PHY (Physical Layer Chip) → فای / چیپ لایه فیزیکی (مبدل سیگنال دیجیتال پردازنده به استاندارد اترنت)

• SPI Flash → اِس.پی.آی فِلَش / حافظه فلش SPI (حافظه غیرفرار برای ذخیره کد یا دیتا)

• EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory) → ای.ای.پرام / ای‌پروم (حافظه غیرفرار قابل پاک و برنامه‌ریزی با برق)

💡 کنترل و اتوماسیون

• PLC (Programmable Logic Controller) → پی.اِل.سی / پی‌ال‌سی (کنترلر صنعتی برنامه‌پذیر برای کارخانه‌ها)

• HMI (Human Machine Interface) → اچ.اِم.آی / واسط انسان-ماشین (صفحه‌نمایش یا پنل برای کنترل سیستم‌ها)

• SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) → اِسکادا / اسکادا (سامانه مانیتورینگ و کنترل از راه دور)

• Servo Motor → سِرو موتور / موتور سِرو (موتور دقیق با فیدبک برای کنترل موقعیت)

• Stepper Motor → اِستِپِر موتور / موتور پله‌ای (موتور حرکت مرحله‌ای، برای پرینتر، CNC و رباتیک)

• Driver → درایوِر / درایو (مدار یا دستگاه کنترل موتور)

💡 مخابرات بی‌سیم و RF پیشرفته

• Mixer → میکسِر / میکسر (مداری برای ترکیب دو سیگنال و تولید فرکانس‌های جمع و تفاضل)

• LNA (Low Noise Amplifier) → اِل.اِن.اِی / تقویت‌کننده کم‌نویز (برای تقویت سیگنال‌های ضعیف دریافتی مثل آنتن)

• PA (Power Amplifier) → پی.اِی / آمپلی‌فایر توان (برای تقویت سیگنال قبل از ارسال توسط آنتن)

• Duplexer → دوپلِکسِر / دوپلکسر (مداری برای جداسازی هم‌زمان مسیر ارسال و دریافت روی یک آنتن میکروشیپ)

• Spread Spectrum → اسپْرِد اِسپِکتْروم / طیف گسترده (روش انتقال دیتا با پخش انرژی روی پهنای باند وسیع‌تر، مقاوم در برابر نویز)

• Frequency Synthesizer (PLL Synthesizer) → فریکوئنسی سینتِسایزِر / سنتزکننده فرکانس (تولید فرکانس دقیق و پایدار با PLL)

• QAM (Quadrature Amplitude Modulation) → کیو.اِی.اِم / مدولاسیون دامنه‌ی مربعی (ترکیب مدولاسیون دامنه و فاز برای افزایش نرخ داده)

💡 نیمه‌هادی‌ها و فناوری ساخت

• CMOS (Complementary Metal-Oxide Semiconductor) → سی.مُس / سی‌موس (فناوری ساخت IC با مصرف توان کم)

• BJT (Bipolar Junction Transistor) → بی.جی.تی / بی‌جی‌تی (ترانزیستور دوقطبی اتصال پایه‌ای)

• GaN (Gallium Nitride) → گَلیوم نایتْراید / گَن (ماده نیمه‌هادی پرسرعت و پرتوان برای RF و منابع تغذیه)

• SiC (Silicon Carbide) → سیلیکون کارباید / سی.آی.سی یا سی‌کارباید (ماده نیمه‌هادی با تحمل ولتاژ و دمای بالا)

• Die → دای / دای (چیپ سیلیکونی برش‌خورده از ویفر)

• Wafer → ویفِر / ویفر (صفحه نازک سیلیکونی پایه برای ساخت ICها)

• Packaging → پَکِجینگ / پکیجینگ (فرآیند قرار دادن چیپ در قالب محافظ و اضافه کردن پایه‌ها)

💡 ارتباطات و شبکه‌های صنعتی/مدرن

• EtherCAT → اِتِرکَت / اترکت (پروتکل صنعتی مبتنی بر اترنت با سرعت بالا و تاخیر کم)

• PROFIBUS → پْروفیباس / پروفی‌باس (پروتکل ارتباطی صنعتی آلمان‌ها، پرکاربرد در اتوماسیون)

• MQTT (Message Queuing Telemetry Transport) → اِم.کیو.تی.تی / پروتکل MQTT (پروتکل سبک پیام‌رسانی در اینترنت اشیا)

• LoRa (Long Range) → لورا / لورا (فناوری ارتباط بی‌سیم کم‌مصرف و برد بلند برای IoT)

• NB-IoT (Narrowband IoT) → اِن.بی.آی.او.تی / اینترنت اشیای باریک‌باند (شبکه مخابراتی ویژه دستگاه‌های کم‌مصرف)

• ZigBee → زیگبی / زیگبی (پروتکل ارتباط بی‌سیم کوتاه‌برد برای خانه هوشمند و IoT)

• CAN FD (Flexible Data-Rate) → کَن اِف.دی / نسخه پرسرعت‌تر CAN برای خودرو و صنعت

💡 پردازش سیگنال دیجیتال (DSP)

• DSP (Digital Signal Processor) → دی.اِس.پی / پردازنده سیگنال دیجیتال (چیپ تخصصی برای پردازش سریع داده‌های صوت، تصویر و سنسورها)

• FIR Filter (Finite Impulse Response) → اِف.آی.آر فیلتر / فیلتر پاسخ ضربه محدود (فیلتر دیجیتال پایدار، بدون فیدبک)

• IIR Filter (Infinite Impulse Response) → آی.آی.آر فیلتر / فیلتر پاسخ ضربه بی‌نهایت (فیلتر دیجیتال با فیدبک، پیاده‌سازی ساده‌تر)

• Convolution → کانْوُلوشِن / کانولوشن (عمل ریاضی پایه در فیلتر و پردازش سیگنال و تصویر)

• FFT (Fast Fourier Transform) → اِف.اِف.تی / تبدیل فوریه سریع (تحلیل سیگنال در حوزه فرکانس)

• Windowing → ویندویینگ / اِعمال پنجره (برای بهبود تحلیل فرکانسی در FFT)

• Sampling Theorem (Nyquist Theorem) → نایکوئیست تئورِم / قضیه نایکوئیست (می‌گوید نرخ نمونه‌برداری باید حداقل دو برابر فرکانس سیگنال باشد)

💡 مفاهیم طراحی مدارات آنالوگ

• Op-Amp (Operational Amplifier) → آپ‌اَمپ / آمپلی‌فایر عملیاتی (قطعه پایه برای تقویت و فیلتر و مقایسه ولتاژها)

• Comparator → کامپَراتور / مقایسه‌گر (مقایسه دو ولتاژ و خروجی دیجیتال بر اساس بزرگ‌تر یا کوچک‌تر بودن)

• Active Filter → اَکتیو فیلتر / فیلتر فعال (فیلتر ساخته‌شده با Op-Amp برای عملکرد بهتر از فیلتر RC ساده)

• Instrumentation Amplifier → اینسترومِنتِیشن آمپلیفایر / آمپلی‌فایر ابزار دقیق (برای تقویت سیگنال‌های ضعیف در حضور نویز، مثلاً سنسورهای پزشکی)

• Voltage Follower (Buffer) → وُلتِیج فالووِر / بافِر ولتاژی (مدار Op-Amp برای جداسازی بار و جلوگیری از افت ولتاژ)

• Differential Amplifier → دیفِرِنشال آمپلیفایر / تقویت‌کننده تفاضلی (فقط اختلاف دو ورودی را تقویت می‌کند)

• Current Mirror → کارِنت میرور / آینه جریان (مدار برای کپی‌کردن جریان ثابت در شاخه دیگر)

💡 الکترونیک توان پیشرفته

• Buck Converter → باک کان‌وِرتِر / مبدل کاهنده (تبدیل DC به DC با ولتاژ کمتر)

• Boost Converter → بوسْت کان‌وِرتِر / مبدل افزاینده (تبدیل DC به DC با ولتاژ بالاتر)

• Buck-Boost Converter → باک-بوسْت کان‌وِرتِر / مبدل کاهنده-افزاینده (ولتاژ خروجی می‌تواند بالاتر یا پایین‌تر از ورودی باشد)

• PFC (Power Factor Correction) → پی.اِف.سی / اصلاح ضریب توان (مدار برای هماهنگی فاز جریان و ولتاژ در منابع تغذیه)

• Harmonics → هارمُونیکس / هارمونیک‌ها (مولفه‌های فرکانسی ناخواسته در سیستم‌های قدرت)

• Snubber Network → اسنابِر نِت‌وُرک / شبکه اسنابر (حفاظت از سوئیچ قدرت در برابر ولتاژهای گذرا)

• Gate Driver → گِیت درایوِر / درایور گیت (مداری برای کنترل دقیق روشن/خاموش شدن MOSFET یا IGBT)

💡 مفاهیم مخابرات دیجیتال و شبکه‌ها

• Modulation → مادیولِیشن / مدولاسیون (سوارکردن سیگنال اطلاعاتی روی موج حامل برای ارسال)

• Demodulation → دی‌مادیولِیشن / دمدولاسیون (استخراج اطلاعات از موج حامل)

• Multiplexing (MUX) → مالتی‌پلِکسینگ / مالتی‌پلِکس (ترکیب چند سیگنال در یک کانال)

• Demultiplexing (DEMUX) → دی‌مالتی‌پلِکسینگ / دیمالتی‌پلِکس (جداکردن سیگنال‌ها در مقصد)

• Error Detection & Correction (ECC) → اِی.سی.سی / تشخیص و تصحیح خطا (روش‌های کُدگذاری برای اطمینان از صحت داده)

• Bandwidth → بَندویدث / پهنای باند (ظرفیت انتقال داده در کانال میکرو^شیپ)

• Latency → لِیتِنسی / تأخیر (زمان رفت و برگشت داده در شبکه)

• Throughput → ثروپوت / نرخ عبور (میزان داده واقعی منتقل‌شده در واحد زمان)

• Packet Switching → پَکِت سوئیچینگ / سوئیچینگ بسته‌ای (روش رایج انتقال داده در اینترنت)

• Protocol → پُروتُکال / پروتکل (مجموعه قوانین تبادل داده، مثل TCP/IP)

💡 رباتیک و سیستم‌های هوشمند

• PID Controller → پی.آی.دی کانترُولِر / کنترل‌کننده PID (کنترل‌گر کلاسیک برای پایداری سیستم‌های مکانیکی و الکتریکی)

• IMU (Inertial Measurement Unit) → آی.اِم.یو / واحد اندازه‌گیری اینرسی (سنسور ترکیبی ژیروسکوپ و شتاب‌سنج برای موقعیت‌یابی)

• Sensor Fusion → سِنسور فیوژن / تلفیق حسگرها (ترکیب داده‌های چند سنسور برای دقت بیشتر)

• SLAM (Simultaneous Localization and Mapping) → اِس.اِل.اِی.اِم / مکان‌یابی و نقشه‌سازی همزمان (روش هوش مصنوعی برای حرکت ربات در محیط ناشناخته)

• Actuator → اَکتوُوِیتُر / محرّک (وسیله‌ای که دستور الکتریکی را به حرکت یا عمل مکانیکی تبدیل می‌کند)

• Servo Motor → سِرو موتور / موتور سروو (موتور دقیق با فیدبک موقعیت برای کنترل زاویه یا سرعت)

• Stepper Motor → استِپِر موتور / موتور پله‌ای (موتور حرکتی گام‌به‌گام، پرکاربرد در پرینتر سه‌بعدی و CNC)

• Robotic Arm → رُباتیک آرم / بازوی رباتیک (سیستم مکانیکی برای شبیه‌سازی حرکات دست انسان)

• Path Planning → پَث پِلَنینگ / برنامه‌ریزی مسیر (یافتن مسیر بهینه حرکت ربات)

• Autonomous System → آتُنُمِس سیستِم / سیستم خودمختار (سیستمی که بدون دخالت انسان تصمیم‌گیری و عمل می‌کند)

💡 سیستم‌های تعبیه‌شده (Embedded Systems)

• Microcontroller (MCU) → مایکرُکانترُلِر / میکروکنترلر (چیپ کوچک شامل CPU + RAM + I/O برای کنترل وظایف ساده)

• Microprocessor → مایکرُپروسِسُر / ریزپردازنده (CPU همه‌منظوره برای کامپیوترها و سیستم‌های پیچیده‌تر)

• SoC (System on Chip) → اِس.او.سی / سیستم روی تراشه (ترکیب پردازنده، حافظه و I/O روی یک چیپ)

• Real-Time Operating System (RTOS) → آر.تی.او.اِس / سیستم‌عامل بلادرنگ (برای اجرای وظایف با زمان‌بندی دقیق)

• Watchdog Timer → واچ‌داگ تایمِر / تایمر سگ نگهبان (ریست خودکار سیستم در صورت هنگ‌کردن یا قفل نرم‌افزاری)

• Bootloader → بوت‌لودِر (برنامه ابتدایی برای راه‌اندازی و بارگذاری سیستم‌عامل یا کد اصلی)

• Interrupt → اینتِراپت / وقفه (قطع موقت اجرای برنامه برای پاسخ به رویداد فوری)

• GPIO (General Purpose Input/Output) → جی.پی.آی.او / ورودی‌خروجی همه‌منظوره (پایه‌های دیجیتال برای کنترل LED، کلید، سنسور و …)

• UART / SPI / I²C → یو.آرت / اِس.پی.آی / آی-اسکوئرد-سی (پروتکل‌های ارتباطی بین میکروکنترلر و قطعات جانبی)

• Firmware → فیرم‌وِر / میان‌افزار (نرم‌افزار سطح پایین ذخیره‌شده در حافظه چیپ)

💡 ابزارهای تست و اندازه‌گیری الکترونیک

• Multimeter → مالتی‌میتِر / مولتی‌متر (اندازه‌گیری ولتاژ، جریان، مقاومت و بعضاً ظرفیت خازن یا تست دیود)

• Oscilloscope → اُسیلُسکوپ / اسیلوسکوپ (نمایش شکل موج ولتاژ در زمان، برای تحلیل سیگنال‌ها)

• Logic Analyzer → لاجیک اَنالایزِر / تحلیل‌گر منطقی (ابزار ثبت و بررسی سیگنال‌های دیجیتال و پروتکل‌ها)

• LCR Meter → اِل.سی.آر میتِر / ال‌سی‌آر متر (اندازه‌گیری اندوکتانس L، ظرفیت C و مقاومت R با دقت بالا)

• Function Generator → فانکشن جِنِرِیتُر / فانکشن ژنراتور (تولید سیگنال‌های استاندارد مثل مربعی، سینوسی، مثلثی)

• Spectrum Analyzer → اسپِکترُم اَنالایزِر / تحلیل‌گر طیف (نمایش قدرت سیگنال‌ها در حوزه فرکانس)

• Power Meter → پاوِر میتِر / توان‌سنج (اندازه‌گیری توان الکتریکی مصرفی یا تولیدی)

• Clamp Meter → کلمپ میتِر / کلمپ‌متر (اندازه‌گیری جریان بدون قطع مدار، با گیره القایی)

• TDR (Time Domain Reflectometer) → تی.دی.آر / بازتاب‌سنج حوزه زمان (یافتن خطا یا شکستگی کابل)

• Network Analyzer → نِت‌وُرک اَنالایزِر / تحلیل‌گر شبکه (برای بررسی پارامترهای S در مدارات RF و آنتن‌ها)

💡 مفاهیم طراحی PCB و ساخت مدار

• Schematic Diagram → اسکِمَتیک دایاگرام / شماتیک مدار (نقشه رسم اتصالات الکتریکی)

• PCB (Printed Circuit Board) → پی.سی.بی / بُرد مدار چاپی (صفحه عایق با مسیرهای مسی برای اتصال قطعات)

• Footprint → فوت‌پرینت / جایگاه قطعه (الگوی فیزیکی برای لحیم‌کاری روی PCB) (میکرو*شیپ)

• Via → ویا (سوراخ رسانا برای اتصال لایه‌های مختلف PCB)

• Trace → تریس / ترک یا مسیر (خطوط مسی روی بُرد برای انتقال سیگنال یا توان)

• Ground Plane → گرَوند پِلِین / صفحه زمین (لایه گسترده برای اتصال زمین، کاهش نویز و امپدانس پایین)

• Power Plane → پاوِر پِلِین / صفحه تغذیه (لایه مخصوص توزیع ولتاژ تغذیه در PCB)

• Silkscreen → سیلک‌اسکرین / چاپ راهنما (متن و علائم روی PCB برای راهنمایی مونتاژ)

• Solder Mask → سالدِر مَسک / ماسک لحیم (پوشش عایق سبز یا رنگی روی PCB که از اتصال ناخواسته جلوگیری می‌کند)

• Design Rule Check (DRC) → دی.آر.سی / بررسی قوانین طراحی (کنترل فاصله مسیرها، سوراخ‌ها و غیره قبل از تولید بُرد)

💡 منابع تغذیه و باتری‌ها

• Linear Regulator → لینیر رِگولِیتُر / رگولاتور خطی (کاهش ولتاژ با اتلاف انرژی به صورت گرما)

• Switching Regulator → سویچینگ رِگولِیتُر / رگولاتور سوئیچینگ (تبدیل ولتاژ با بازده بالا به کمک سوئیچینگ)

• SMPS (Switch Mode Power Supply) → اِس.اِم.پی.اِس / منبع تغذیه سوئیچینگ (کاربرد در آداپتورها و منابع تغذیه مدرن)

• Battery Management System (BMS) → بی.اِم.اِس / سیستم مدیریت باتری (حفاظت، بالانس و کنترل شارژ-دشارژ سلول‌ها)

• Deep Cycle Battery → دیپ سایکِل بَتری / باتری سیکل عمیق (برای دشارژ و شارژ مکرر، مثل باتری خورشیدی)

• Lithium-Ion (Li-Ion) Battery → لیتیم-آیُن بَتری / باتری لیتیوم-یون (رایج در گوشی، لپ‌تاپ، خودروهای برقی)

• NiMH Battery (Nickel-Metal Hydride) → نیکل-مِتال هایدراید بَتری / باتری نیکل متال هیدرید (مصرف خانگی و ابزارها)

• Lead-Acid Battery → لِد-اَسید بَتری / باتری سرب-اسید (ماشین و UPSها)

• Charge Cycle → چارچ سایکِل / چرخه شارژ (تعداد دفعات شارژ-دشارژ کامل که باتری تحمل می‌کند)

• Overcharge Protection → اُوِرچارچ پروتِکشِن / حفاظت اضافه‌شارژ (محافظت از باتری در برابر شارژ بیش از حد)

💡 الکترونیک قدرت و موتورهای الکتریکی

• DC Motor → دی.سی موتور / موتور جریان مستقیم (چرخش با ولتاژ DC، پرکاربرد در اسباب‌بازی‌ها و فن‌ها)

• AC Motor → اِی.سی موتور / موتور جریان متناوب (کاربرد صنعتی، خانگی؛ شامل آسنکرون و سنکرون)

• Stepper Motor → استِپِر موتور / موتور پله‌ای (حرکت گام‌به‌گام دقیق، در CNC و پرینتر سه‌بعدی)

• BLDC (Brushless DC Motor) → بی.اِل.دی.سی / موتور DC بدون جاروبک (بازده بالا، در پهپادها و لپ‌تاپ‌ها)

• Inverter → اینوِرتِر / اینورتر (تبدیل DC به AC با فرکانس و ولتاژ قابل کنترل)

• VFD (Variable Frequency Drive) → وی.اِف.دی / درایو فرکانس متغیر (کنترل سرعت موتور AC با تغییر فرکانس)

• Soft Starter → سافت استارتِر / راه‌انداز نرم (کاهش جریان هجومی هنگام روشن شدن موتور)

• H-Bridge → اچ-بریج / پل H (مدار سوئیچینگ برای کنترل جهت و سرعت موتور DC)

• Regenerative Braking → رِجِنِرِیتیو برِیکینگ / ترمز احیایی (بازیابی انرژی جنبشی به برق، در خودروهای برقی)

• Torque → تورک / گشتاور (قدرت چرخشی موتور، واحد نیوتن‌متر)

💡 مفاهیم پیشرفته نیمه‌هادی‌ها و ترانزیستورها

• BJT (Bipolar Junction Transistor) → بی.جی.تی / ترانزیستور اتصال دوقطبی (دارای بیس، کلکتور، امیتر؛ تقویت‌کننده و سوئیچ)

• MOSFET (Metal-Oxide-Semiconductor FET) → ماسفِت / ماسفت (ترانزیستور پرکاربرد قدرت و دیجیتال)

• IGBT (Insulated-Gate Bipolar Transistor) → آی.جی.بی.تی / آی‌جی‌بی‌تی (ترکیب ویژگی‌های BJT و MOSFET؛ در اینورتر و VFD)

• JFET (Junction FET) → جی.اِف.اِت / جی‌اف‌اِت (ترانزیستور اثر میدانی قدیمی‌تر، مصرف کم)

• CMOS (Complementary MOS) → سی.ماس / سی‌ماس (ترکیب MOSFET نوع N و P؛ اساس مدارهای دیجیتال مدرن)

• Darlington Pair → دارلینگتُن پِیر / جفت دارلینگتون (دو BJT متصل برای بهره جریان بالا)

• SCR (Silicon Controlled Rectifier) → اِس.سی.آر / رتیفایر کنترل‌شده سیلیکونی (یکسوکننده قابل کنترل در برق صنعتی)

• Triac → تریاک (سوئیچ AC دوسویه، برای دیمر و کنترل توان AC)

• Diac → دایاک / دیاک (تریگرکننده برای روشن‌کردن تریاک)

• Phototransistor → فوتوترانزیستور (حساس به نور برای کاربردهای نوری و سنسور)

💡 ارتباطات داده و پروتکل‌های صنعتی

• UART (Universal Asynchronous Receiver-Transmitter) → یو.آرت / پروتکل ساده سریال (برای ارتباط پایه‌ای بین چیپ‌ها)

• SPI (Serial Peripheral Interface) → اِس.پی.آی / پروتکل پرسرعت سریال (برای سنسور و حافظه‌های جانبی)

• I²C (Inter-Integrated Circuit) → آی-اسکوئرد-سی / آی۲سی (پروتکل دو سیمه برای سنسورها و ICها)

• CAN Bus (Controller Area Network) → کَن باس / گذرگاه CAN (کاربرد در خودروها و سیستم‌های صنعتی)

• Ethernet → اِتِرنت / اترنت (شبکه سیمی پرسرعت، پایه اینترنت)

• Modbus → مادباس / پروتکل صنعتی (برای PLC و اتوماسیون)

• Profibus → پروفی‌باس / پروتکل صنعتی پیشرفته (کاربرد در کارخانجات و اتوماسیون)

• USB (Universal Serial Bus) → یو.اِس.بی / یو‌اِس‌بی (ارتباط متداول بین رایانه و دستگاه‌های جانبی)

• RS-232 / RS-485 → آر.اِس-۲۳۲ / آر.اِس-۴۸۵ (استاندارد ارتباط سریال، صنعتی و مقاوم در برابر نویز)

• Wireless Protocols (Wi-Fi, Bluetooth, Zigbee, LoRa) → وای-فای، بلوتوث، زیگبی، لورا (پروتکل‌های ارتباط بی‌سیم با برد و توان مختلف)

💡 سنسورها و ابزار اندازه‌گیری در الکترونیک و رباتیک

• Temperature Sensor (Thermistor, RTD, Thermocouple) → تیمپِرِیچِر سِنسور / سنسور دما (اندازه‌گیری دما در مدارها و محیط)

• Light Sensor (LDR, Photodiode, Phototransistor) → لایت سِنسور / سنسور نور (تشخیص میزان نور محیط)

• Proximity Sensor → پراکسیمیتی سِنسور / سنسور مجاورتی (تشخیص وجود یا فاصله اجسام، در ربات و صنعتی)

• Ultrasonic Sensor → آلتراسونیک سِنسور / سنسور اولتراسونیک (اندازه‌گیری فاصله با امواج صوتی)

• Infrared Sensor (IR) → اینفرارد سِنسور / سنسور مادون قرمز (تشخیص حرارت یا ارسال/دریافت داده)

• Accelerometer → اَکسِلِرُمیتِر / شتاب‌سنج (اندازه‌گیری شتاب و جهت‌گیری)

• Gyroscope → جایرُسکوپ / ژیروسکوپ (اندازه‌گیری سرعت زاویه‌ای و جهت)

• Magnetometer → مَگنِتُمیتِر / مغناطیس‌سنج (تشخیص میدان مغناطیسی و جهت شمال زمین)

• Gas Sensor (MQ Series) → گَس سِنسور / سنسور گاز (تشخیص گازهای قابل اشتعال یا سمی)

• Current Sensor (Hall Effect) → کارِنت سِنسور / سنسور جریان (اندازه‌گیری جریان بدون قطع مدار با اثر هال)

💡 مفاهیم نرم‌افزاری و هوش مصنوعی مرتبط با الکترونیک

• Embedded Software → اِمبِدِد سافْت‌وِر / نرم‌افزار تعبیه‌شده (برنامه‌های نوشته‌شده برای میکروکنترلرها)

• Machine Learning (ML) → مَشین لِرنینگ / یادگیری ماشینی (آموزش الگوریتم‌ها با داده برای تصمیم‌گیری)

• Neural Network (NN) → نیورال نِتوُرک / شبکه عصبی (مدل محاسباتی الهام‌گرفته از مغز برای پردازش داده پیچیده)

• Computer Vision → کامپیوتِر ویشِن / بینایی ماشین (پردازش تصویر برای شناسایی اشیاء یا محیط)

• Edge Computing → اِج کامپیوتینگ / پردازش لبه‌ای (انجام محاسبات نزدیک به سنسور، به‌جای سرور ابری)

• Cloud Computing → کلاود کامپیوتینگ / رایانش ابری (ذخیره و پردازش داده در سرورهای اینترنتی) (میکرو.شیپ)

• Digital Twin → دیجیتال تویین / دوقلوی دیجیتال (مدل مجازی از یک سیستم فیزیکی برای شبیه‌سازی)

• AIoT (Artificial Intelligence of Things) → ای.آی.او.تی / هوش مصنوعی در اینترنت اشیاء (ترکیب IoT با هوش مصنوعی)

• Signal Processing Algorithms → سیگنال پروسِسینگ الگوریدِمز / الگوریتم‌های پردازش سیگنال (فیلتر، FFT، شناسایی الگو)

• Realtime Data Analysis → ریل‌تایم دیتا آنالیسِس / تحلیل بلادرنگ داده‌ها (پردازش فوری اطلاعات سنسورها)

💡 ابزارها و قطعات جانبی پرکاربرد

• Relay → ریلِی / رله (کلید الکترومکانیکی برای کنترل بار با جریان یا ولتاژ دیگر)

• Optocoupler (Optoisolator) → اپتُوکاپلِر / اپتوکوپلر (ایزولاسیون الکتریکی بین مدارها با نور)

• Fuse → فیوز (محافظ مدار در برابر جریان بیش از حد)

• Circuit Breaker → سِرکیت بِرِیکِر / کلید قطع‌کننده مدار (محافظت پیشرفته‌تر از فیوز، با امکان ریست) (میکرو شیپ)

• Connector → کانِکتُر / کانکتور (اتصال‌دهنده سیم یا کابل‌ها به بُرد و قطعات)

• Heat Sink → هیت سینک / هیت‌سینک (پخش‌کننده حرارت قطعات قدرتی مثل ترانزیستور و رگولاتور)

• Cooling Fan → کولینگ فَن / فن خنک‌کننده (کمک به تهویه و خنک‌سازی مدار یا دستگاه)

• Enclosure (Case) → اِنکلُوژِر / جعبه یا کیس (محافظ فیزیکی مدار و قطعات)

• Terminal Block → تِرمینال بلاک / ترمینال (محل اتصال سیم‌ها در مدارهای قدرتی یا کنترلی)

• Potentiometer (POT) → پُتِنسُمیتر / پتانسیومتر (مقاومت متغیر، تنظیم ولوم یا حساسیت مدار)

💡 مفاهیم امنیت و حفاظت در الکترونیک

• ESD (Electrostatic Discharge) → ای.اِس.دی / تخلیه الکتریسیته ساکن (تخلیه ناگهانی بار ساکن که می‌تواند قطعات حساس مثل IC را بسوزاند)

• Surge Protection → سِرج پروتِکشِن / حفاظت در برابر اضافه ولتاژ ناگهانی (مثل رعدوبرق یا نوسانات برق شهری)

• TVS Diode (Transient Voltage Suppressor) → تی.وی.اِس دیود / دیود محافظ گذرای ولتاژ (محافظت از مدار در برابر پیک‌های کوتاه ولتاژ)

• Fuse Link → فیوز لینک / سیم فیوزی (ساده‌ترین و ارزان‌ترین محافظ جریان)

• Grounding (Earthing) → گرَوندینگ / زمین‌کردن (اتصال مدار به زمین برای ایمنی و کاهش نویز)

• Shielding → شیلدینگ / شیلدگذاری (محافظت مدار از نویز الکترومغناطیسی با روکش یا جعبه فلزی)

• Isolation Transformer → ایزولِیشِن ترنسفُرمِر / ترانسفورماتور ایزوله (جداکردن مدار از برق شهر برای ایمنی)

• Overcurrent Protection (OCP) → اُوِرکارِنت پروتِکشِن / حفاظت جریان اضافی (خاموش‌کردن یا محدودکردن مدار در جریان بالا)

• Overvoltage Protection (OVP) → اُوِرولتیج پروتِکشِن / حفاظت ولتاژ اضافی (خاموش یا تغییر مسیر جریان هنگام افزایش ولتاژ)

• Circuit Breaker → سِرکیت بِرِیکِر / کلید مینیاتوری (محافظ قابل‌ریست برای برق AC و تابلوها)

💡 تاریخچه و نام‌های رایج در الکترونیک

• Zener Diode → زِنِر دیود (متداول در فارسی: دیود زنر) ← در اصل به نام مخترع "کلارنس زینر"، ولی تلفظ "زِنِر" جا افتاده.

• Ohm (Ω) → اُهم (واحد مقاومت) ← به یاد "Georg Ohm" فیزیکدان آلمانی.

• Ampere (A) → آمپِر (واحد جریان) ← برگرفته از "André-Marie Ampère" دانشمند فرانسوی.

• Volt (V) → وُلت (واحد اختلاف پتانسیل) ← از نام "Alessandro Volta" مخترع پیل الکتریکی.

• Watt (W) → وات (واحد توان) ← از نام "James Watt" مهندس اسکاتلندی.

• Farad (F) → فاراد (واحد ظرفیت خازن) ← به افتخار "Michael Faraday".

• Henry (H) → هِنری (واحد اندوکتانس) ← از نام "Joseph Henry".

• Tesla (T) → تِسلا (واحد چگالی شار مغناطیسی) ← به افتخار "Nikola Tesla".

• Siemens (S) → زیمِنس (واحد رسانایی الکتریکی) ← از نام "Ernst Werner von Siemens".

• Hertz (Hz) → هِرتز (واحد فرکانس) ← از "Heinrich Hertz"، کاشف امواج رادیویی.

💡 استانداردها و علائم اختصاری متداول

• IEC (International Electrotechnical Commission) → آی.ای.سی / کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک (تدوین‌کننده استانداردهای جهانی برق)

• IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) → آی.تِری‌پِل-ای / مؤسسه مهندسین برق و الکترونیک (استانداردها و مقالات علمی)

• ANSI (American National Standards Institute) → اَنسی / مؤسسه استانداردهای ملی آمریکا

• DIN (Deutsches Institut für Normung) → دین / مؤسسه استاندارد آلمان (پرکاربرد در ابزارها و قطعات)

• RoHS (Restriction of Hazardous Substances) → روهَس / محدودیت مواد خطرناک (مقررات حذف سرب و مواد سمی از بردها)

• CE Mark → سی.ای مارک / نشان CE (گواهی انطباق محصول با استانداردهای اروپایی)

• UL Certification → یو.اِل سِرتیفیکیشن / تأییدیه UL (ایمنی محصولات الکتریکی در آمریکا)

• ISO (International Organization for Standardization) → آیزو / سازمان بین‌المللی استانداردسازی

• SMT (Surface Mount Technology) → اِس.اِم.تی / فناوری نصب سطحی (لحیم‌کاری قطعات SMD روی PCB)

• THT (Through-Hole Technology) → تی.اِچ.تی / فناوری سوراخ‌کاری (لحیم‌کاری قطعات پایه‌دار از طریق سوراخ PCB)

💡 ابزارها و نرم‌افزارهای طراحی و شبیه‌سازی

• Altium Designer → آلتیوم دیزاینِر / نرم‌افزار حرفه‌ای طراحی PCB و شماتیک

• Proteus → پروتئوس / نرم‌افزار شبیه‌سازی مدار، تست میکروکنترلر و طراحی PCB

• LTspice → اِل.تی اسپایس / شبیه‌ساز رایگان آنالوگ و دیجیتال از شرکت Linear Technology

• Multisim → مالتی‌سیم / شبیه‌ساز مدار از National Instruments، محبوب در آموزش

• MATLAB/Simulink → مَت‌لَب / سیمولینک / نرم‌افزار محاسبات مهندسی، مدل‌سازی و شبیه‌سازی سیستمی

• KiCad → کی‌کَد / نرم‌افزار متن‌باز طراحی PCB و شماتیک (میکرو+شیپ)

• Eagle (Autodesk Eagle) → ایگِل / نرم‌افزار طراحی PCB (نسبتاً سبک‌تر از آلتیوم)

• OrCAD → اُرکَد / نرم‌افزار حرفه‌ای طراحی مدار و شبیه‌سازی (محبوب در صنعت)

• PSpice → پی‌اسپایس / نسخه شبیه‌سازی مدار از OrCAD

• Fusion 360 → فیوژن ۳۶۰ / نرم‌افزار طراحی مکانیکی و سه‌بعدی از Autodesk، گاهی همراه PCB

💡 ابزارها و دستگاه‌های اندازه‌گیری

• Multimeter (DMM) → مالتی‌میتِر / مولتی‌متر دیجیتال، پرکاربرد برای ولتاژ، جریان، مقاومت و تست قطعات

• Oscilloscope → اُسیلوسکوپ / نمایش شکل موج سیگنال روی صفحه (زمان-ولتاژ)

• Function Generator (Signal Generator) → فانکشن جنِرِیتُر / مولد سیگنال برای تولید موج سینوسی، مربعی، مثلثی

• Logic Analyzer → لاجیک آنالایزِر / ابزار تحلیل سیگنال‌های دیجیتال و باس‌ها

• LCR Meter → اِل.سی.آر میتِر / اندازه‌گیری دقیق القاگر (L)، خازن (C) و مقاومت (R)

• Spectrum Analyzer → اسپِکتروم آنالایزِر / نمایش طیف فرکانسی سیگنال‌ها، مخصوص RF و مخابرات (میکرو*شیپ)

• Network Analyzer (VNA) → نِت‌وُرک آنالایزِر / تحلیل پارامترهای S در مدارات RF و آنتن‌ها

• Clamp Meter → کِلَمپ میتِر / اندازه‌گیری جریان AC/DC بدون قطع سیم، با حلقه مغناطیسی

• Power Analyzer → پاوِر آنالایزِر / بررسی توان، ضریب توان و هارمونیک‌ها

• Data Logger → دیتا لاگِر / ثبت و ذخیره مقادیر اندازه‌گیری در زمان برای تحلیل بعدی

💡 قطعات و مفاهیم در الکترونیک قدرت (Power Electronics)

• IGBT (Insulated Gate Bipolar Transistor) → آی.جی.بی.تی / ترانزیستور قدرت ترکیبی از MOSFET و BJT

• MOSFET Power → ماسفِت پاوِر / ترانزیستور قدرت پرکاربرد در منابع تغذیه و اینورترها

• SCR (Silicon Controlled Rectifier) → اِس.سی.آر / تریستور کنترل‌شده با گِیت برای کلیدزنی توان بالا

• Triac → تری‌اَک / ترایاک / کلید AC برای کنترل بارهای خانگی مثل دیمر و موتورهای کوچک

• GTO (Gate Turn-Off Thyristor) → جی.تی.او / تریستور با قابلیت خاموش‌سازی از گیت

• SMPS (Switched Mode Power Supply) → اِس.اِم.پی.اِس / منبع تغذیه سوئیچینگ پرکاربرد در شارژرها و آداپتورها

• UPS (Uninterruptible Power Supply) → یو.پی.اِس / منبع تغذیه بدون وقفه برای پشتیبانی برق

• Inverter → اینوِرتِر / مبدل DC به AC (مثلاً در سیستم‌های خورشیدی یا درایو موتورها)

• Rectifier → رِکتِفایِر / یکسوساز، مبدل AC به DC با دیود یا پل دیود

• DC-DC Converter → دی.سی تو دی.سی کانوِرتِر / مبدل ولتاژ DC به ولتاژ DC دیگر (بوست، باک، باک-بوست)

💡 الکترونیک پزشکی و بیوالکترونیک

• ECG (Electrocardiogram) → ای.سی.جی / نوار قلب (اندازه‌گیری سیگنال‌های الکتریکی قلب)

• EEG (Electroencephalogram) → ای.ای.جی / نوار مغز (ثبت سیگنال‌های الکتریکی فعالیت مغز)

• EMG (Electromyography) → ای.اِم.جی / بررسی فعالیت الکتریکی ماهیچه‌ها

• Pulse Oximeter → پالس اُکسی‌میتِر / دستگاه سنجش میزان اکسیژن خون با نور

• Pacemaker → پِیس‌مِیکِر / ضربان‌ساز قلبی الکترونیکی برای تنظیم ریتم قلب

• Defibrillator → دیفیبریلاتور / شوک‌دهنده قلبی برای بازگرداندن ریتم نرمال

• Biomedical Sensors → بایومدیکال سِنسورز / حسگرهای زیستی مثل قند خون، فشار خون، دما

• Wearable Electronics → وِرِبِل الکترانیکس / پوشیدنی‌های الکترونیکی پزشکی مثل ساعت هوشمند

• Neuroprosthetics → نِیورُوپروستِتیکس / پروتزهای عصبی برای جایگزینی عملکرد اعصاب

• Bioinstrumentation → بایواِنس‌ترومِنتِیشِن / ابزارهای اندازه‌گیری در پزشکی و آزمایشگاه

💡 الکترونیک فضایی و نظامی (High-Reliability Electronics)

• Radiation-Hardened (Rad-Hard) → رَد-هارد / قطعات مقاوم در برابر تشعشع فضایی یا هسته‌ای

• MIL-STD (Military Standard) → میل-اِستَندارد / استانداردهای نظامی آمریکا برای طراحی قطعات مقاوم

• Redundancy → رِدان‌دانسی / افزونگی (قرار دادن مدار یا سیستم پشتیبان برای افزایش اطمینان)

• Fail-Safe Design → فِیل-سیف دیزاین / طراحی ایمن در برابر خطا (سیستم در صورت خرابی، خطرساز نمی‌شود)

• ECC (Error Correction Code) → ای.سی.سی / تصحیح خطا در حافظه‌ها و ارتباطات

• Space-Grade Components → اسپیس-گرید / قطعات مخصوص فضا، مقاوم در برابر دما، لرزش و تابش

• EMP Protection (Electromagnetic Pulse) → ای.اِم.پی پروتکشن / محافظت در برابر پالس‌های الکترومغناطیسی ناشی از انفجار هسته‌ای یا سلاح‌ها

• HIL Simulation (Hardware-in-the-Loop) → اچ.آی.اِل سیمولِیشِن / شبیه‌سازی سخت‌افزاری در حلقه برای تست سامانه‌های حیاتی

• Telemetry → تِلِمِتری / ارسال داده‌های اندازه‌گیری‌شده از راه دور (فضاپیما، موشک، پهپاد) (میکرو_شیپ)

• Mission-Critical Systems → میشِن-کریتیکال / سیستم‌های حیاتی که خطای آن‌ها می‌تواند کل مأموریت را نابود کند

💡 مفاهیم نیمه‌هادی‌ها و فیزیک مواد

• Bandgap → بَندگَپ / گاف انرژی (اختلاف انرژی بین باند والانس و هدایت در نیمه‌هادی‌ها)

• Doping → دوپینگ / ناخالص‌سازی نیمه‌هادی برای تغییر رسانایی (n-type و p-type) (میکرو-شیپ)

• PN Junction → پی.اِن جانکشن / اتصال نیمه‌هادی نوع p و n، اساس کار دیودها

• Carrier Mobility → کَرِیِر موبیلیتی / تحرک حامل‌ها (سرعت حرکت الکترون‌ها و حفره‌ها در نیمه‌هادی)

• Recombination → ریکامبِنِیشِن / ترکیب دوباره الکترون و حفره (کاهش رسانایی یا تولید نور در LED)

• Drift Current → دریفت کارِنت / جریان ناشی از میدان الکتریکی

• Diffusion Current → دیفیوشِن کارِنت / جریان ناشی از انتشار حامل‌ها از غلظت زیاد به کم

• Avalanche Breakdown → اَوَلَنش بِرِیک‌داون / شکست بهمنی دیودها در ولتاژ بالا

• Tunneling Effect → تَنِلینگ اِفِکت / اثر تونل‌زنی کوانتومی (مبنای دیود تونلی)

• Wide Bandgap Semiconductors → واید بَندگَپ / نیمه‌هادی‌های با گاف انرژی پهن (SiC, GaN) برای کاربردهای قدرت و فرکانس بالا

💡 ارتباطات داده و شبکه در الکترونیک

• UART (Universal Asynchronous Receiver-Transmitter) → یو.اِی.آر.تی / رابط سریال ساده و قدیمی برای ارتباط میکروکنترلرها

• SPI (Serial Peripheral Interface) → اِس.پی.آی / پروتکل پرسرعت ارتباط سریال بین میکروکنترلر و سنسورها یا حافظه‌ها

• I²C (Inter-Integrated Circuit) → آی-اسکوئر-سی (یا آی-تو-سی) / پروتکل ارتباط دو سیمه بین تراشه‌ها

• CAN Bus (Controller Area Network) → کَن باس / شبکه مقاوم در برابر نویز، پرکاربرد در خودرو و صنعتی

• Ethernet → اِتِرنِت / استاندارد شبکه سیمی، پایه اینترنت و LAN (میکرو.شیپ)

• Wi-Fi (Wireless Fidelity) → وای-فای / ارتباط بی‌سیم داده‌ها در شبکه‌های محلی

• Bluetooth → بلوتوث / ارتباط بی‌سیم کوتاه‌برد بین دستگاه‌ها

• Zigbee → زیگبی / ارتباط بی‌سیم کم‌مصرف برای IoT و خانه هوشمند

• LoRa (Long Range) → لورا / ارتباط بی‌سیم با برد زیاد و توان پایین، مناسب سنسورها

• Modbus → مادباس / پروتکل صنعتی برای ارتباط PLC و تجهیزات اتوماسیون

💡 انرژی‌های تجدیدپذیر و الکترونیک سبز

• Solar Cell (Photovoltaic Cell) → سولار سِل / سلول خورشیدی برای تبدیل نور به برق DC

• MPPT (Maximum Power Point Tracking) → اِم.پی.پی.تی / الگوریتم استخراج بیشترین توان از پنل خورشیدی

• Wind Turbine Generator → ویند تورباین جِنِرِیتُر / ژنراتور توربین بادی برای تولید برق

• Battery Management System (BMS) → بی.اِم.اِس / سیستم مدیریت شارژ و حفاظت باتری‌ها

• Supercapacitor (Ultracapacitor) → سوپِرکپَسیتُر / خازن با ظرفیت بالا برای ذخیره انرژی لحظه‌ای

• Hybrid Inverter → هایبرید اینوِرتِر / مبدل DC-AC همراه با مدیریت باتری و شبکه برق

• Grid-Tie Inverter → گرید-تای اینوِرتِر / اینورتر متصل به شبکه برای فروش برق خورشیدی به شبکه سراسری

• Energy Harvesting → اِنِرجی هارویستینگ / برداشت انرژی از محیط (لرزش، گرما، نور) برای تغذیه سنسورها

• LED Lighting → اِل.ای.دی لایتینگ / روشنایی کم‌مصرف و پرکاربرد در صرفه‌جویی انرژی (میکروشیپ)

• Smart Grid → اسمارت گرید / شبکه برق هوشمند با کنترل و مانیتورینگ دیجیتال

💡 سیستم‌های کنترل و اتوماسیون

• PLC (Programmable Logic Controller) → پی.اِل.سی / کنترلر صنعتی برای اتوماسیون کارخانه‌ها

• SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) → اِسکادا / سیستم مانیتورینگ و کنترل صنعتی از راه دور

• PID Controller (Proportional-Integral-Derivative) → پی.آی.دی / کنترلر دقیق برای تنظیم دما، سرعت، فشار و …

• HMI (Human-Machine Interface) → اچ.اِم.آی / رابط کاربری گرافیکی بین اپراتور و ماشین (میکروشیپ)

• VFD (Variable Frequency Drive) → وی.اِف.دی / درایو تنظیم سرعت موتورهای AC با تغییر فرکانس

• Servo Motor → سِرو موتور / موتور دقیق با کنترل موقعیت و سرعت

• Stepper Motor → استِپِر موتور / موتور پله‌ای با حرکت زاویه‌ای گام‌به‌گام

• Industrial Robot → اینداستریال رُبات / ربات‌های صنعتی برای جوشکاری، مونتاژ، بسته‌بندی

• CNC (Computer Numerical Control) → سی.اِن.سی / کنترل عددی کامپیوتری برای ماشین‌کاری دقیق

• IoT (Internet of Things) → اینترنت اشیا / اتصال دستگاه‌ها و سنسورها به اینترنت برای کنترل و مانیتورینگ

💡 مفاهیم هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در الکترونیک

• AI (Artificial Intelligence) → ای.آی / هوش مصنوعی، توانایی ماشین در انجام کارهای شبیه انسان

• Machine Learning (ML) → ماشین لِرنینگ / یادگیری ماشین، آموزش الگوریتم‌ها با داده برای تصمیم‌گیری

• Neural Network (NN) → نیورال نِت‌وُرک / شبکه عصبی، مدل الهام‌گرفته از مغز انسان برای پردازش داده‌ها

• Deep Learning (DL) → دیپ لِرنینگ / یادگیری عمیق با لایه‌های متعدد شبکه عصبی

• Edge AI → اِج ای.آی / پردازش هوش مصنوعی در دستگاه‌های محلی (نه فقط در سرور یا کلود)

• FPGA Acceleration → اَف.پی.جی.اِی اَکسِلِرِیشِن / استفاده از FPGA برای سرعت‌بخشیدن به پردازش‌های هوش مصنوعی

• Embedded AI → اِمبِدِد ای.آی / پیاده‌سازی الگوریتم‌های هوش مصنوعی روی میکروکنترلرها (میکروشیپ)

• Computer Vision → کامپیوتِر ویژن / بینایی ماشین، پردازش تصویر و ویدیو توسط الگوریتم‌ها

• Natural Language Processing (NLP) → اِن.اِل.پی / پردازش زبان طبیعی برای درک و تولید متن و گفتار

• Reinforcement Learning (RL) → رِینفورس‌مِنت لِرنینگ / یادگیری تقویتی با پاداش و تنبیه در تعامل با محیط

💡 الکترونیک خودرو و سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند

• ECU (Electronic Control Unit) → ای.سی.یو / واحد کنترل الکترونیکی خودرو (مغز خودروهای مدرن)

• OBD-II (On-Board Diagnostics) → او.بی.دی-۲ / سیستم عیب‌یابی استاندارد خودروها

• CAN Bus (Controller Area Network) → کَن باس / شبکه اصلی ارتباطی بین ECUها در خودرو

• ABS (Anti-lock Braking System) → ای.بی.اِس / سیستم ترمز ضدقفل برای ایمنی رانندگی

• ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) → اِی.دَس / سیستم‌های کمک‌راننده مثل ترمز خودکار و هشدار خروج از خط

• EV (Electric Vehicle) → ای.وی / خودروی الکتریکی با موتورهای برقی و باتری

• HEV (Hybrid Electric Vehicle) → اچ.ای.وی / خودروی هیبریدی با موتور بنزینی و برقی

• BMS (Battery Management System) → بی.اِم.اِس / مدیریت شارژ و سلامت باتری خودروهای برقی

• V2X (Vehicle-to-Everything) → وی.تو.اِکس / ارتباط خودرو با سایر خودروها، جاده و زیرساخت‌ها

• Autonomous Driving → آتونومِس درایوینگ / رانندگی خودکار با ترکیب سنسورها، رادار و هوش مصنوعی

💡 فناوری‌های نوظهور و آینده الکترونیک

• Quantum Computing → کوانتوم کامپیوتینگ / رایانش کوانتومی با کیوبیت‌ها

• Spintronics → اسپین‌ترانیکز / استفاده از اسپین الکترون در الکترونیک نسل آینده

• Neuromorphic Engineering → نیورومورفیک / طراحی مدارهایی شبیه مغز انسان برای پردازش سریع‌تر

• Flexible Electronics → فِلِکسِبِل الکترانیکس / الکترونیک انعطاف‌پذیر روی بستر پلاستیک یا پارچه

• Wearable Technology → وِرِبِل تکنالاجی / فناوری‌های پوشیدنی مثل ساعت هوشمند، لباس هوشمند

• Bioelectronics → بایوالکترانیکس / ترکیب زیست‌شناسی و الکترونیک (ایمپلنت‌ها، پروتزها)

• Nanoelectronics → نانو الکترانیکس / مدارات و قطعات در ابعاد نانومتری (میکروشیپ)

• Photonics → فُتونیکز / استفاده از فوتون‌ها برای انتقال اطلاعات به جای الکترون‌ها

• MEMS (Micro-Electro-Mechanical Systems) → مِمز / سیستم‌های میکروالکترومکانیکی مثل ژیروسکوپ و شتاب‌سنج

• Energy Harvesting IoT → اِنرجی هارویستینگ آی.او.تی / اینترنت اشیاء با تأمین انرژی از محیط بدون باتری

💡 مخابرات نوری و فیبر نوری

• Optical Fiber → اپتیکال فایبِر / فیبر نوری، رشته شیشه‌ای یا پلاستیکی که نور درون آن هدایت می‌شود.

• Core & Cladding → کور و کلَدینگ / هسته و پوشش فیبر که با اختلاف ضریب شکست، نور را درون هسته نگه می‌دارند.

• Single-Mode Fiber (SMF) → سینگِل مود فایبِر / فیبر تک‌مدی برای مسافت‌های طولانی با تضعیف کم.

• Multi-Mode Fiber (MMF) → مالتی‌مود فایبِر / فیبر چندمدی برای مسافت‌های کوتاه‌تر با قطر هسته بزرگ‌تر.

• Laser Diode → لِیزِر دایُد / منبع نور پرقدرت برای انتقال داده در فیبر نوری. (میکروشیپ)

• LED Source → اِل.ای.دی سورس / منبع نور ارزان‌تر برای ارتباطات نوری کوتاه‌برد.

• Photodiode → فُتودایُد / آشکارساز نوری برای تبدیل سیگنال نوری به الکتریکی.

• Optical Transceiver (SFP/GBIC) → اپتیکال ترنس‌سیوِر / ماژول‌های تبادل سیگنال نوری و الکتریکی در شبکه‌ها.

• DWDM (Dense Wavelength Division Multiplexing) → دی.دابلیو.دی.اِم / تکنیک چندکاناله کردن فیبر نوری با طول‌موج‌های مختلف.

• OTDR (Optical Time Domain Reflectometer) → او.تی.دی.آر / دستگاه تست و عیب‌یابی فیبر نوری با ارسال پالس نوری.

💡 سیستم‌های رباتیک و مکاترونیک

• Actuator → اَکچوِیتِر / عملگر مکانیکی (موتور، سیلندر) برای حرکت‌دادن اجزای ربات.

• Servo Motor → سِرو موتور / موتور دقیق با فیدبک برای کنترل زاویه یا موقعیت.

• Stepper Motor → استِپِر موتور / موتور پله‌ای برای حرکت گام‌به‌گام و کنترل موقعیت.

• Manipulator Arm → مَنِپیولِیتِر آرم / بازوی مکانیکی رباتیک برای جابجایی اجسام.

• End Effector → اِند اِفِکتور / ابزار انتهایی بازوی ربات (مثل گیره، جوشکار، یا پرینتر سه‌بعدی).

• Kinematics → کینِماتیکس / مطالعه حرکت اجزای ربات بدون درنظر گرفتن نیرو.

• Dynamics → داینامیکس / بررسی نیروها و گشتاورهای وارد بر ربات.

• PID Controller → پی.آی.دی کنترلِر / الگوریتم کنترلی پرکاربرد در رباتیک برای دقت حرکتی.

• Autonomous Robot → آتُنامِس رُبات / ربات خودگردان که بدون دخالت انسان کار می‌کند.

• ROS (Robot Operating System) → آر.او.اِس / سیستم‌عامل متن‌باز برای توسعه نرم‌افزار رباتیک.

💡 پردازش سیگنال و تصویر دیجیتال

• DSP (Digital Signal Processing) → دی.اِس.پی / پردازش سیگنال دیجیتال برای فیلترکردن و تحلیل داده‌ها.

• Sampling → سَمپلینگ / نمونه‌برداری از سیگنال آنالوگ برای تبدیل به دیجیتال.

• Quantization → کوانتایزِیشن / گرد کردن مقادیر نمونه‌برداری به نزدیک‌ترین سطح دیجیتال.

• FFT (Fast Fourier Transform) → اَف.اِف.تی / الگوریتم سریع تبدیل فوریه برای تحلیل فرکانسی.

• Filter (Low-pass / High-pass / Band-pass) → فیلتِر / جداسازی بخش‌های خاصی از سیگنال.

• Noise Reduction → نویز ریداکشِن / کاهش نویز ناخواسته از سیگنال یا تصویر. (میکروشیپ)

• Image Processing → ایمیج پروسِسینگ / پردازش تصویر برای بهبود، شناسایی یا استخراج اطلاعات.

• Machine Vision → ماشین وِیژن / بینایی ماشین برای تشخیص الگوها در تصاویر.

• Compression (Lossy/Lossless) → کامپرِشِن / فشرده‌سازی داده‌ها برای کاهش حجم ذخیره‌سازی و انتقال.

• Pattern Recognition → پَتِرن رِکِگنیشن / شناسایی اشیاء یا الگوها در داده‌ها و تصاویر.

💡 امنیت و رمزنگاری در الکترونیک و شبکه‌ها

• Cryptography → کریپتوگرافی / علم رمزنگاری برای محافظت از داده‌ها در برابر دسترسی غیرمجاز.

• Encryption → اِنکریپشِن / رمزگذاری داده برای نامفهوم‌کردن آن بدون کلید.

• Decryption → دیکریپشِن / رمزگشایی داده برای بازیابی متن اصلی.

• Key (Public / Private) → کی / کلید عمومی و خصوصی برای رمزنگاری و امضاهای دیجیتال.

• AES (Advanced Encryption Standard) → ای.ای.اِس / استاندارد رمزنگاری متقارن پرکاربرد.

• RSA Algorithm → آر.اِس.اِی الگوریدِم / الگوریتم رمزنگاری نامتقارن بر پایه ریاضیات اعداد اول.

• Hash Function (SHA, MD5) → هَش فانکشن / تابعی یک‌طرفه برای تولید اثرانگشت دیجیتال از داده.

• Digital Signature → دیجیتال سیگنیچِر / امضای دیجیتال برای تایید اصالت و تمامیت داده. (میکروشیپ)

• TLS/SSL → تی.اِل.اِس / اَس.اِس.اِل / پروتکل‌های امنیتی برای ارتباطات امن در اینترنت.

• Authentication → آثِنتیکِیشِن / فرآیند تایید هویت کاربر یا دستگاه.

💡 انرژی‌های نو و الکترونیک قدرت پیشرفته

• Renewable Energy → رینیوبِل اِنِرجی / انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی، بادی، آبی.

• Photovoltaic (PV) Cell → فُتووُلتائیک سِل / سلول خورشیدی برای تبدیل نور به برق.

• Inverter → اینوِرتِر / مبدل برق DC به AC (مثلاً در سیستم خورشیدی).

• MPPT (Maximum Power Point Tracking) → اِم.پی.پی.تی / تکنیک کنترل برای گرفتن بیشترین توان از پنل خورشیدی.

• Wind Turbine Generator (WTG) → ویند تورباین جِنِرِیتِر / توربین بادی برای تولید برق.

• Battery Management System (BMS) → بی.اِم.اِس / سامانه مدیریت باتری برای ایمنی و افزایش عمر.

• Supercapacitor → سوپِر کَپَسیتِر / خازن فوق‌العاده با ظرفیت و توان شارژ/دشارژ بالا.

• Grid-Tied System → گرید-تاید سیستِم / سیستم انرژی متصل به شبکه برق.

• Off-Grid System → آف-گرید سیستِم / سیستم مستقل از شبکه برای مکان‌های دورافتاده.

• HVDC (High Voltage Direct Current) → اچ.وی.دی.سی / انتقال توان با ولتاژ مستقیم بالا برای کاهش تلفات.

💡 فناوری‌های نوظهور در الکترونیک

• IoT (Internet of Things) → آی.او.تی / اینترنت اشیا، اتصال دستگاه‌ها به شبکه برای تبادل داده.

• Edge Computing → اِج کامپیوتینگ / پردازش داده در نزدیکی منبع، به‌جای ارسال به سرور مرکزی.

• AI (Artificial Intelligence) → اِی.آی / هوش مصنوعی، الگوریتم‌هایی برای تصمیم‌گیری هوشمند.

• Machine Learning (ML) → ماشین لِرنینگ / یادگیری ماشینی، آموزش مدل‌ها از داده‌ها. (میکروشیپ)

• Blockchain → بلاکچِین / دفترکل توزیع‌شده برای امنیت و شفافیت در تراکنش‌ها.

• Quantum Computing → کوانتوم کامپیوتینگ / محاسبات کوانتومی با قدرت پردازش فوق‌العاده.

• Nanotechnology → نانوتِکنالوجی / فناوری در ابعاد نانو برای بهبود مواد و مدارات.

• MEMS (Micro-Electro-Mechanical Systems) → مِمز / سیستم‌های ریزمکانیکی-الکترونیکی (مثل سنسورها).

• Wearable Electronics → وِرِبِل الکترانیکز / الکترونیک پوشیدنی مثل ساعت‌های هوشمند.

• Cyber-Physical Systems (CPS) → سایبِر-فیزیکال سیستِمز / ادغام دنیای فیزیکی و دیجیتال در سامانه‌ها.

💡 ابزارها و تجهیزات آزمایشگاهی الکترونیک

• Oscilloscope → اُسیلِسکوپ / اسیلوسکوپ / دستگاه نمایش شکل موج ولتاژ در طول زمان.

• Function Generator → فانکشن جِنِرِیتِر (ژنراتور!) / مولد شکل موج (سینوسی، مربعی، مثلثی).

• Multimeter (DMM) → مالتی‌میتِر / مالتی‌متر (رایج شده) / ابزار چندکاره برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان، مقاومت و ...

• LCR Meter → اِل.سی.آر میتِر / دستگاه اندازه‌گیری سلف، خازن و مقاومت دقیق.

• Spectrum Analyzer → اسپِکترَم اَنالایزِر / آنالیزور طیف برای بررسی سیگنال در حوزه فرکانس.

• Logic Analyzer → لاجیک اَنالایزِر / ابزار بررسی و تحلیل سیگنال‌های دیجیتال و باس‌ها.

• Power Supply (Bench Power) → پاوِر ساپلای / منبع تغذیه رومیزی با ولتاژ و جریان قابل تنظیم.

• Soldering Station → سالدِرینگ استِیشن / هویه و تجهیزات لحیم‌کاری حرفه‌ای.

• ESD Protection Tools → ای.اِس.دی پروتِکشِن / ابزارهای ضدالکتریسیته ساکن برای حفاظت قطعات حساس.

• Probes & Test Leads → پُروبز اَند تِست لیدز / پراب‌ها و سیم‌های اتصال برای اندازه‌گیری دقیق.

💡 سیستم‌های کنترل صنعتی و اتوماسیون

• PLC (Programmable Logic Controller) → پی.اِل.سی / کنترلر منطقی برنامه‌پذیر برای اتوماسیون صنعتی.

• SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) → اِسکادا / سامانه نظارت و جمع‌آوری داده در صنایع.

• HMI (Human-Machine Interface) → اچ.اِم.آی / رابط کاربر و ماشین در سیستم‌های کنترل.

• Industrial Robot → اینداستریال رُبات / ربات‌های صنعتی برای تولید و مونتاژ.

• VFD (Variable Frequency Drive) → وی.اِف.دی / درایو کنترل موتور با تغییر فرکانس.

• Sensors & Actuators → سِنسُرز اَند اَکچوِیتُرز / حسگرها و عملگرها برای کنترل فرآیند.

• Relay Logic → ریلِی لاجیک / سیستم‌های کنترل قدیمی مبتنی بر رله‌ها.

• DCS (Distributed Control System) → دی.سی.اِس / کنترل توزیع‌شده در واحدهای صنعتی بزرگ.

• Fieldbus Protocols (Profibus, Modbus, CAN) → فیلدباس / پروتکل‌های ارتباطی بین تجهیزات صنعتی.

• PID Control → پی.آی.دی کنترل / کنترل بازخوردی رایج در فرآیندهای صنعتی. (میکروشیپ)

💡 طراحی PCB و ساخت مدارات چاپی

• PCB (Printed Circuit Board) → پی.سی.بی / بُرد مدار چاپی برای اتصال قطعات الکترونیکی.

• Schematic Diagram → اِسکِمَتیک دایَگرام / نقشه شماتیک مدار.

• Layout Design → لِی‌اوت دیزاین / طراحی فیزیکی و مسیرکشی روی PCB.

• Via & Trace → ویا اَند تِریس / سوراخ‌های اتصال و مسیرهای مسی روی بُرد.

• Through-Hole Technology (THT) → ثرو-هول تِکنالوجی / تکنولوژی قطعات پایه‌دار.

• Surface Mount Technology (SMT) → سِرفِس ماونت تِکنالوجی / قطعات نصب سطحی.

• Gerber Files → گِربِر فایلز / فایل‌های استاندارد برای تولید PCB.

• Pick and Place Machine → پیک اَند پِلِیس ماشین / ماشین مونتاژ خودکار قطعات روی بُرد.

• Reflow Soldering → رِفلو سالدِرینگ / روش لحیم‌کاری قطعات SMD با حرارت کنترل‌شده.

• DFM (Design for Manufacturability) → دی.اِف.اِم / اصول طراحی بهینه برای تولید آسان‌تر و ارزان‌تر.

💡 این لیست به تدریج تکمیل می‌شود و منحصر به برق و الکترونیک نیست..

📌 کپی برداری کلی جهت بازنشر تنها با ذکر منبع به همراه لینک مطلب (میکروشیپ) مجاز است.