" رعایت ایمنی در کار برقی را هم جدی بگیرید "
عامل برق گرفتگی
میدونید که جریان عبوری از بدن باعث مرگ میشه، اما عامل ایجاد جریان ولتاژه، ولتاژ هم به تنهایی مشکلی ایجاد نمیکنه و هنگامی که با سیم برق تماس پیدا می‌کنید ولتاژ بدن با ولتاژسیم برابر میشه (چون بدن رساناست)، اما این اتفاق زمانی خطرناک میشه که بدن با یک جسم رسانای دیگه (مانند زمین یا پنجره یا سیم نول) تماس پیدا کنه در این صورت طبق قانون اهم جریان الکتریکی ایجاد میشه..
پس ولتاژ به تنهایی کافی نیست باید مداری باشد تا جریان ایجاد بشه.
بدن یک جسم رساناست چون دو سوم بدن آب است، اما با مقاومت الکتریکی حدود 500 اهم (مقاومت اجزاء داخل بدن ، خون داخل رگها) در حالی که مقاومت یک سیم رسانا تقریبا صفر است اما اگر سطح بدن(پوست) خشک باشه مقاومت زیادی در حدود 100کیلو اهم داره و ولتاژ کم هم با مقاومت کم (مقاومت داخل بدن یا سطح مرطوب یا وسیع) خطرناک میشه چون جریان با مقاومت رابطه عکس داره.
ادامه مطلب رو بخونید..
عوامل موثر برق گرفتگی خطرناک
مقدار جریان عبوری، مسیر عبور جریان، مدت زمان تماس ، مقاومت رسانا (بدن)، ظرفیت خازنی ، فرکانس AC یا جریان DC
* مسیر جریان برق (عبور جریان از قلب به دست چپ یا دستگاه تنفس)
* مقدار جریان و ولتاژ (ولتاژ متناوب تا 30 ولت بی خطر است، اما 50 ولت به بالا خطرناک است)
* مدت زمان تأثیر و واکنش در رهایی از برق
* نوع جریان و فرکانس (مقاومت بدن در برابر جریان مستقیم بیشتر است و این جریان خطر کمتری دارد اما در جریان متناوب مقاومت بدن کمتر است و فرکانسهای 50 تا 60 هرتر هم خطرناک‌ترین فرکانس برای بدن محسوب می‌شوند، چون باعث نوسان ماهیچه قلب (50 بار در ثانیه) می‌شوند وعمل خون رسانی را مختل می‌کنند)
** فرکانسهای بسیار بالا در شرایطی خطر کمتری دارند، زیرا اولا مقاومت بدن در این فرکانس بسیار بالاست ثانیا این فرکانس با سوختگی شدیدی که در سطح پوست ایجاد میکند جریان کمی را از بدن عبور می‌دهد (پوست سوخته مانند عایق عمل میکند)
این را هم در نظر بگیرید بدن شخص همانند یک رسانه عایق (ظرفیت خازنی) بین سیم فاز و زمین عمل میکند و می‌دانید که خازن DC را بلوکه کرده و AC را عبور می‌دهد و به طور کلی امپدانس و مقاومت در DC کمتر از AC است چون با افزایش فرکانس، امپدانس کاهش پیدا میکند و به دلیل رفتار خازنی پوستی که در تماس با هادی حامل جریان است، در صورت تغییر سریع ولتاژ، جریان بیشتری می تواند از بدن عبور کند. گفته شده دو برابر شدن ولتاژ باعث افزایش هفت برابری جریان می شود..
ولتاژ و جریان و فرکانس AC نسبت به DC آسیب بیشتری وارد میکند؟
برخی از خدمه میکروشیپ معتقدند که DC با ولتاژ یکسان نسبت به AC خطرناک‌تر است، چون جریان AC چندین بار جهت خود را تغییر می‌دهد که علت آن فرکانس است، و قربانی می‌تواند در لحظه صفر شدن جریان از شوک دوری کند، در صورتی که در DC فرکانسی وجود ندارد..
اما این موضوع به یاد داشته باشید که جریان می‌کُشد نه ولتاژ.. ولی ولتاژ باید جریان را هدایت کند..
"درنتیجه مسئول شوک الکتریکی آمپر است نه ولت"
آستانه جریان DC بالاتر از آستان AC است اما برای تولید تأثیر مشابه جریان AC، جریان DC بیشتری لازم است..
"DC نیز می‌تواند شما را برشته کند اما AC یک قاتل زنجیره‌ای است، زیرا AC با فرکانس کمتر با سطح ولتاژ یکسان خطرناک‌تر از DC است. به عبارت دیگر، ولتاژ AC با مقدار 230V (یا 120V) خطرناک‌تر از ولتاژ 230V DC یا 120V DC است"
ولتاژ و جریان AC با فرکانس کم، برای مثال 50 یا 60 هرتز، نسبت به AC با فرکانس بالاتر (مانند 500 یا 600 هرتز) خطرناک‌تر است. همچنین جریان‌ها و ولتاژ‌های AC سه الی پنج برابر خطرناک‌تر از DC با همان سطح ولتاژ می باشند.
میزان جریان خطرناک برای بدن انسان
اگر سطح حداقل ولتاژ‌های AC یا DC را در نظر بگیرید، 50VAC در وضعیت خشک و 25VAC در وضعیت مرطوب، اما DC تا 120V برای ارتباط مستقیم و غیر مستقیم در تجهیزات الکتریکی ایمن در نظر گرفته می‌شود!
بر اساس استانداردهای کمسیون بین المللی برق میزان شدت جریان بی خطر برای انسان در فرکانسهای بین ۵۰ تا ۶۰ هرتز برابر ۱۰ میلی آمپر و شدت جریانی که می‌تواند باعث خطر انسان و احتمال منجر به مرگ شود برابر 25 میلی آمپر به بالا خواهد بود.
- با عبور 20 تا 25 میلی آمپر دست‌ها تحمل خود را از دست داده و حالت فلج به خود گرفته و ناقل جریان برق را نمی‌تواند ر‌ها کند. در این حالت درد شدیدی همرا با تنگی نفس مستولی می‌گردد که در صورت رسیدگی فوری (کمکهای اولیه) مصدوم نجات می‌یابد در غیر این صورت مرگ او حتمی خواهد بود.
- با عبور 25 تا 90 میلی آمپر تنفس قطع و قلب دچار عارضه شده و لرزش نامنظم بطن قلب موجب مرگ می‌شود.
- از 90 میلی آمپر به بالا تنفس ممکن نیست و قلب هم از تپش باز می‌ایستد که در این حالت اگر زمان تاثیر گذاری کمتر از 0.2 ثانیه باشد احتمال نجات شخص برق گرفته امکان پذیر خواهد بود.
واکنش بدن در برق گرفتگی
ولتاژ و جریان DC، باعث ایجاد یک انقباض تشنج آور می‌شود (یک فرآیند غیر قابل کنترل که در آن ماهیچه‌ها کوتاه‌تر و منقبض‌تر می‌شوند) که موجب می‌شود شخص از سمت منبع جریان یا ولتاژی که به آن دست زده است پرت شود.
ولتاژ و جریان AC، باعث ایجاد کزاز عضلات می‌شود (وضعیتی که در آن اسپاسم متناوب و لحظه‌ای ماهیچه رخ می‌دهد)، و شخص که با منبع جریان یا ولتاژ AC ارتباط دارد را فریز میکند (یا بخش‌هایی از بدن او را فریز میکند).
به دلیل رفتار متناوب AC، باعث می‌شود نورون‌های تنظیم سرعت قلب وارد حالت رشته‌سازی شوند که بسیار خطرناک‌تر از DC است. در این حال شوک الکتریک ایجاد می شود و به دلیل رشته رشته شدن منجر به ایست قلبی قربانی می‌شود. در این صورت، قلب فریز شده با احتمال بیشتری نسبت به قلب رشته شده دوباره می‌تواند به حالت عادی برگردد. در این گونه موارد تجهیزات رشته‌زدایی (که واحدهای DC را به بخش رشته‌ای ارسال کرده و قلب را دوباره احیا کرده و به حالت عادی برمی‌گردانند) در خدمات اورژانس پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طبق آزمایشات روی مردان و زنان، در صورت شوک الکتریکی با جریان DC انقباض عضلات به طور مداوم است. در حالی که در مورد جریان AC، فردی که دچار شوک الکتریکی می شود دچار یک سری انقباض عضلانی می شود. مجموعه ای از انقباضات عضلانی آسیب بسیار شدیدی به عضلات وارد می کند..
نتیجه گیری
ریسک نکنید؛ شوخی بردار نیست؛ ایمنی در کارهای برقی را هم جدی بگیرید و رعایت کنید؛
هم جریان و هم ولتاژ AC یا DC خطرناک هستند. مواظب باشید به سیم‌های فاز (بلکه به سیم نول یا فاز برگشتی) دست نزنید.
در صورت وجود شوک الکتریکی، سعی کنید سریعا منبع تغذیه را قطع کرده و بدن فرد را از منبع دور کنید و حتما باید قبل از انجام این کار خودتان عایق مناسبی داشته باشید)..
برای تعمیر و عیب‌یابی فقط از پرسنل حرفه‌ای کمک بگیرید یا گول تجربه کاری خود را نخورید..
مطلب به روز رسانی می‌شود.
برگرفته از: ایمنی در کار برقی (عوامل موثر برق گرفتگی خطرناک)
برگرفته از: ایمنی در کار برقی (عوامل موثر برق گرفتگی خطرناک)
